مقاله ای درباره رفتار درمانی کودک و نوجوان

پرخاشگری، تند خویی، بد رفتاری با هم سالان، بد رفتاری با بزرگسالان، بد رفتاری با والدین، بد رفتاری با مربیان و معلمان، بد رفتاری با همسر، بد رفتاری با همکاران در زمینه های شغلی، عصبانیت، لجبازی، دهن کجی به قوانین، قانون شکنی، عدم پذیرش قوانین اجتماعی و بسیاری از این دست، همه و همه بدون در نظر گرفتن شرط سنی آن فرد، نیاز به رفتار درمان دارد.

تمامی اختلالات رفتاری بالا، از روشهای، هیجان مدار، بازی درمانی، کار درمانی، حرکت درمانی، طرحواره درمانی و حتی رویکرد های التقاطی قابل حل می باشد. از سوی دیگر نوروفیدبک هم زمان با بازی درمانی بسیار مفید می باشد. از این رو میتوانید روانشناسان کار بلد در این حوزه را انتخاب کنید و در مجموعه منشور سلامت مهر از خدمات خانم دکتر سایناز مودت و آقای احمد اخوان عطار بهره بگیرید.

باید بگوییم در موارد خاص اگر نتوانند فرد را در مسیر درمان غیر دارویی قرار دهند، باید از دارو درمانی نزد روانپزشک بهره بگیرند که خانم دکتر مائده عباس پور متخصص اعصاب و روان در این مرکز کنار شما هستند.

درباره مرکز رفتار درمانی

مرکز تخصصی رفتار درمانی منشور سلامت مهر، با حضور متخصصان برجسته دکتری روانشناسی و مددکاران اجتماعی، از برنامه های مداخلاتی بین المللی و هنجار شده با فرهنگ ایرانی بهره میگیرند. همچنین سابقه فعالیت این مرکز رفتار درمانی، بیش از یک دهه می باشد و در سالهای گذشته تنها مرکز تخصصی خصوصی و بخش غیر دولتی می باشد که قوه قضائیه – دادسرای اطفال و نوجوانان، بیرون از ساختار داخلی خود ارجاعات بسیاری داشته اند و از نگاه تخصصی در حوزه قضاوت، بجای اجرای حکم و ارجاع به کانون اصلاح و تربیت، از احکام جایگزین استفاده کرده اند و به این مرکز تخصصی ارجاع داده اند.

خوشبختانه در دهه گذشته از تمامی پرونده هایی که به این مرکز ارجاع شده است، تنها 4 مورد بازگشت به دادسرای اطفال و نوجوانان داشته ایم و علت عدم پیشرفت مداخلات، فقط عدم همکاری والدین بوده است.

سرکار خانم دکتر سایناز مودت؛ دکترای تخصصی روانشناسی کودک و نوجوان، همچنین آقای دکتر احمد اخوان عطار؛ متخصص بازی درمانی و درمانهای هیجان مدار، رفتار درمانگر و روانشناس کودک و نوجوان که در رشته مددکاری اجتماعی – اورژانس اجتماعی نیز تحصیلات دانشگاهی دارند و جزو فعالان این حوزه می باشند، هر دو با توان بالا، انرژی بسیار عالی و مثبت، نیز تخصص زیاد در حوزه ارتباط موثر با کودکان و نوجوانان دارای اختلالات رفتاری جزو مدرسان این شاخه تخصصی در سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور برای معلمان و معاونین و رابطین آموزشی بوده و هستند.

طبقه بندی افراد و کودکان دارای نیاز به رفتار درمانی

• رفتار درمانی کودکان بیشفعال،

بیش فعالی دارای انواع مختلف است و در سنین مختلف نشانگان متفاوت دارد. اما در همه موارد علایم تشخیصی مشابه وجود دارد، که روش های درمان آن نیز متفاوت است.

در اینجا ابتدا توضیحی درباره بیش فعالی ارائه نمی دهیم، زیرا در لینک مربوط به مرکز بیش فعالی مهر در همین سایت  انواع بیش فعالی را نام برده و تفاوت های بیش فعالی کودکی با بیش فعالی بزرگسالی را برای شما آورده ایم. در نتیجه اینجا به روش های درمانی بدون داروی بیش فعالی خواهیم پرداخت.

قبل از اقدام به برنامه های رفتار درمانی بیشفعالی (بیش فعالی)، حتما باید موضوع نقص توجه و تمرکز کودک، نوجوان و بزرگسال حل شود که از روشهای بازی درمانی شناختی برای تمام گروه های سنی قابل انجام است.

در مرحله بعد باید از طریق روانشناسان تخصصی، تکانه های افراد بیش فعال تحت کنترل قرار گیرد و تمامی مداخلات کنترل تکانه افراد بیش فعال باید برنامه ریزی شده اجرا شود. زیرا موارد گفته شده یکی از علت های اصلی بد رفتاری در بیش فعالی و نیز مشکلات اختلال رفتاری در بیش فعالان است.

در مرحله سوم از طریق مداخلات تخصصی روانشناسان و رفتار درمانگران میتوان رویکردهای متنوعی را استفاده کرد. مثلا در مورد برخی افراد بیش فعال میتوان از رویکرد شناختی رفتاری برای بهبود وضعیت استفاده کرد. در مورد برخی دیگر باید هیجان مدار و مداخلات این رویکرد فراهم گردد. در مورد نوجوانان از رویکرد پذیرش و تعهد هم میشود بهره گیری کرد. در مورد بزرگسال از رویکرد هایی مانند طرحواره، شناختی، رفتاری، شناختی-رفتاری، هیجان مدار و غیره با در نظر گرفتن سن مداخله گیرنده بهره جست.

نکته پایانی:

همه مراحل درمانی میتواند به صورت همزمان انجام شود اما نمی توان بدون حل یک مورد دیگر موارد را به نتیجه مطلوب رساند و پس از مدتی از اتمام دوره درمان به علت عدم درمان همان یک مورد، بازگشت اختلال و بی نتیجه ماندن دوره را شاهد خواهیم بود.

• رفتار درمانی کودکان اوتیسم،

کودکان اوتیسم؛ درخود فرو مانده، که مهمترین علت تشخیصی افتراقی آنها همین مورد است، با سه طبقه تشخیصی شناسایی میشوند.

سطح یک بسیار آرام تر و آموزش پذیر تر هستند. اما در نهایت تمامی علایم اصلی اوتیسم را دارند. این گروه همانند دیگر کودکان با اختلالات رفتاری مداخلات معمول را دریافت میکنند و با کمی سختی بیشتر والدین و مربیان همچنین تشخیص مداخله بهنگام از سوی روانشناس و رفتاردرمانگر میتوانند مراحل درمانی را طی کنند. البته طبق گفته های قبلی مشارکت والدین و پذیرش تغییرات بسیار اهمیت دارد و در مورد این کودکان؛ اوتیسم با مشکلات رفتاری، مداخلات باید والد محور باشد.

سطح دو، بسیار سخت تر از آن گروه هایی است که در بالا به آنها اشاره شد و کودکان اوتیسم سطح دو از یادگیری کمتر، فرمانبرداری کمتر و پرخاشگری بیشتر نسبت به سطح یک اوتیسم برخوردار هستند. زیرا اکثر این کودکان اوتیسم کلام ندارند و یا کلام کامل و ادای کلمات صحیح را نیاموخته اند. اصطلاحا صفحه کلامی آنها همزمان با تخریب نورون ها، آسیب دیده است.

در این گروه از کودکان اوتیسم دارای مشکلات رفتاری؛ درمان پیچیده تر و مداخلات: والد محور، کلینیک محور، مربی محور، اجتماع محور، نقش سازنده دارد. منظور از اجتماع، همان جامعه کوچک اطرافیان و اقوام نسبی در معرض دید و رفت و آمد کودک می باشند.

سطح سه، شرایط ویژه خود را دارد که در بخش نیازهای ویژه اوتیسم در این سایت میتوانید بخوانید.

• رفتار درمانی کودکان سندروم داون،

این کودکان دوست داشتنی که زیبایی های خاص برای اطرافیان دارند و در سراسر کشور های دنیا با یک شکل و شمایل دیده می شوند، شخصیت نمایشی بسیار قوی و توانمند دارند. کودکان سندروم داون بسیار قلدر و پرخاشگر هستند و این نیز یکی از خصوصیت های بارز این گروه سندروم محسوب می شود. پس رفتار درمانی کودکان سندروم داون برای آنها بسیار در اولویت قرار دارد. زیرا مشکلات اختلال رفتاری بچه های سندروم داون باعث می شود در یادگیری هم دچار مشکل شوند. مشکلات اساسی یادگیری است گروه از سندروم داون به عدم همکاری با مربی، درمانگر، معلم و والدین باز می گردد. از این رو شرایط تمرکز، دقت و توجه بسیار پائین می آید و نیاز های آموزشی کودک و نوجوان سندروم داون تامین نمی شود.

متخصصان ما در حوزه مداخلات رفتار درمانی برای کودکان سندروم داون روشهای زیادی دارند که متاسفانه ارجاع از سمت مدارس استثنایی به مراکز درمان های رفتاری بسیار کم است و این کودکان آسیب های عدم یادگیری را با خود همراه می برند.

• رفتار درمانی کودکان دارای اختلال رفتاری بدون دارو،

اختلالات رفتاری ریشه در فرهنگ، محیط، شرایط زندگی، رفتار والدین، یادگیری اجتماعی و عوامل دیگر دارد. گاهی آنقدر مهم می شود که به راحتی باید نتیجه آینده اختلالات رفتاری یک کودک را با بزهکاری خلاصه کنیم. اهمیت رسیدگی به این افراد و پیشگیری از بزه در این کودکان و نوجوانان بسیار بالا است.

از نگاه اجتماعی، همه آینده یک کودک با اختلالات رفتاری وابسته به نحوه و چگونگی درمان وی در دوره کودکی و نوجوانی است. مهمترین ساختارهای مداخله بهنگام برای این گروه استفاده از رویکردهای شناختی-رفتاری، رفتار گرایی کلاسیک، شرطی سازی کلاسیک، قانون مداری، تقویت مثبت و بسیاری دیگر بهره گیری کرد.

• رفتار درمانی زوجین،

مهمترین ساختار مداخلات رفتاری برای زوجین هیجان مدار است. در این نوع مداخلات از رویکردهای بازی درمانی شناختی، نوشتار درمانی، شفقت درمانی و غیره بهره گیری می شود.

• رفتار درمانی غیر مستقیم محیط کار،

برای مداخلات غیر مستقیم در محیط های کار یا جامعه کوچک، همیشه روشهای غیر مستقیمی همچون شفقت درمانی و شرطی سازی کلاسیک غیر مستقیم وجود دارد.

این رویکرد ها نوین و به تازگی در کشورهای توسعه یافته استفاده می شود. همچنین در روانشناسی صنعتی و سازمانی بسیار روشهای کلاسیک دیگری وجود دارد که یاری رسان شما خواهد بود.

نکات مهم رفتار درمانی

توجه ویژه:

رفتار درمانی با کودک یک درمان مشارکتی و مداخلات التقاطی است که هم کودک محور پیش میرود و هم والد محور. این گروه مداخلات به صورت انفرادی و برخی جلسات گروهی با اعضای خانواده شکل میگیرد.

رفتار درمانی با نوجوان نیز التقاطی است. با این تفاوت که اکثر برنامه ها والد محور و مقدار کمتری انفرادی و با نوجوان برگزار میشود. نکته مهم این است که در صورت عدم هرگونه پذیرش والدین در اجرای برنامه های مداخلاتی، تغییر سبک زندگی برنامه ریزی شده از سوی رفتاردرمانگر موجب شکست در پیشبرد اهداف درمانی خواهد شد.

به زبان ساده اگر والدین در پذیرش تغییرات کمبود ایجاد کنند مداخلات مورد نظر نتیجه کافی نخواهد داشت.

هرچند که باید با تاکید بگوییم، هرگونه مداخلات رفتار درمانی برای گروه کودک و نوجوان تاثیرات به سزایی دارد، اما بدون همکاری مستقیم خانواده، همان والدین؛ هرگز نتیجه کامل حاصل نخواهد شد. برای مثال والدی که میخواهد به همان میزان پشتیبانی و حمایت انجام دهد و تغییر اساسی در رفتار خود ندارد، نباید انتظار معجزه در رفتاردرمانی داشته باشد.

مثال دیگر والدین پرخاشگر و زورگو که نسبت به همسر خود بدرفتار هستند و تغییرات برنامه های مداخلاتی رفتاردرمانی را نمیپذیرند، هرگز نباید منتظر معجزه ای از سوی روانشناس رفتار درمانی خود باشند.

پیشنهاد میکنیم حتما مطالب علمی زیر را بخوانید تا مفهوم بهتری از رفتار درمانی را بیاموزید.

همچنین در ادامه مطالب آموزشی به صورت تخصصی درباره رفتار درمانی کودکان بیشفعال، رفتار درمانی کودکان اوتیسم، رفتار درمانی کودکان سندروم داون، رفتار درمانی زوجین، رفتار درمانی غیر مستقیم محیط کار و غیره خواهید خواند.

نویسنده مقاله: احمد اخوان عطار

کلمات کلیدی: دکتر روانشناس کودک، روانشناس کودک، متخصص روانشناسی کودک، متخصص روانشناسی خانواده، دکتر روانشناس خانواده، دکتر روانشناس نوجوان، روانشناس نوجوان، متخصص روانشناسی نوجوان، فوق تخصص روانشناس کودک و نوجوان، دکتر روانشناس سکسولوژی، دکتر روانشناس ترنس سکشوال، روانشناس هموسکشوال، روانشناس تراجنسی، متخصص روانشناسی انگیزشی، متخصص استعدادیابی، مرکز تخصصی استعدادیابی، استعدادیابی تحصیلی، استعدادیابی شغلی، استعدادیابی هنری، استعدادیابی ورزشی، استعداد سنجی، استعداد شناسی، ورود به دانشگاه، سوالات دانشجویی، سوالات جنسی، سوالات روابط جنسی، روانشناس روابط عاطفی، روانشناس ارتباط عاطفی، روانشناس جدایی، روانشناس زوجین، روانشناس اختلالات خلقی، روانشناس وسواس، روانشناس وسواس فکری، روانشناس PTSD، روانشناس بیشفعالی، روانشناس ADHD، روانشناس ADD، روانشناس افسردگی، روانشناس اضطراب، روانشناس پنیک، روانشناس واژنیسم، روانشناس CGL، روانشناس تجاوز به کودک، روانشناس ابیوز، روانشناس اختلالات یادگیری، روانشناس اختلال ریاضی، روانشناس یادگیری، روانشناس کنکور، مشاور کودک، مشاور نوجوان، مشاور خانواده، مشاور اعتیاد، مشاور مشکلات جنسی، مشاور رابطه، مشاور دوست یابی، مشاور اختلالات خلقی، مشاور بیشفعالی، مشاور بیش فعالی، مشاور شغلی، مشاور تحصیلی، مشاور خوب، بهترین مشاور کودک، بهترین مشاور کودک و نوجوان، مرکز تخصصی روانشناسی کودک و نوجوان، مرکز تخصصی مشاوره کودک و نوجوان، مرکز روانشناسی کودک و نوجوان، مرکز مشاوره کودک و نوجوان، مرکز تخصصی روانشناسی نمایش درمانی، مرکز تخصصی مشاوره نمایش درمانی، مرکز تخصصی روانشناسی موسیقی درمانی، مرکز تخصصی مشاوره موسیقی درمانی، مرکز تخصصی روانشناسی ترنس، مرکز تخصصی مشاوره ترنس، مرکز تخصصی روانشناسی تراجنسی، مرکز تخصصی مشاوره تراجنسی، مرکز تخصصی روانشناسی بازی درمانی، مرکز تخصصی مشاوره بازی درمانی، مرکز تخصصی کاردرمانی جسمی-حرکتی، مرکز تخصصی کار درمانی جسمی حرکتی، مرکز تخصصی گفتار درمانی کودک و نوجوان، مرکز تخصصی گفتار درمانی، مرکز تخصصی روانشناسی اختلالات یادگیری، مرکز تخصصی مشاوره اختلالات یادگیری، مرکز تخصصی روانشناسی کودک و نوجوان اوتیسم، مرکز تخصصی مشاوره کودک و نوجوان اوتیسم، مرکز درمانی اوتیسم، مرکز کاردرمانی اوتیسم، مرکز تخصصی گفتار درمانی اوتیسم، روانپزشک تخصصی کودک، روانپزشک تخصصی نوجوان، روانپزشک تخصصی اوتیسم، روانپزشک تخصصی بیشفعالی، روانپزشک تخصصی بیش فعالی، روانپزشک خانواده، روانپزشک اختلالات خلقی، روان پزشک تخصصی کودک، روان پزشک تخصصی نوجوان، روان پزشک تخصصی اوتیسم، روان پزشک تخصصی بیشفعالی، روان پزشک تخصصی بیش فعالی، روان پزشک خانواده، روان پزشک اختلالات خلقی، دکتر متخصص، دکتر متخصص روان، متخصص اعصاب و روان، متخصص مغز و اعصاب، جراح مغز و اعصاب، طراح بازی، طراحی بازی، مرکز تخصصی اعتیاد، مرکز تشخیص اعتیاد، مرکز تخصصی درمان اعتیاد، کد نویسی بازی های دیجیتال، بازی دیجیتالی، بازی موبایل، بازی های موبایل، بازی های دیجیتالی درمانی، اپلیکیشن، طراح اپلیکیشن، استارتاپ، طراح و برنامه نویس استارتاپ، برنامه نویس، گرافیک بازی، گرافیست، گرافیک دیجیتال، طراح و جری اینستاگرام، برنامه نویس اینستا، ادمین اینستاگرام، ترک اعتیاد دختران، مرکز تخصصی ترک اعتیاد زنان، مرکز پشتیبانی بعد از ترک اعتیاد زنان، مرکز پشتیبانی ترک اعتیاد، مرکز پیشگیری از آسیب های بعد از ترک اعتیاد، تعریف اعتیاد، روش های ترک اعتیاد، مقالات مرتبط با اعتیاد، ساختارهای درمان اعتیاد، درباره اعتیاد، مقالات اعتیاد، مرکز تخصصی نقشه برداری مغز، درباره نقشه برداری مغز، کاربر نقشه مغز، اهمیت نقشه مغز، مقالات نقشه برداری مغز، نقشه مغز EEG، نقشه مغز QEEG، درمانهای غیر دارویی، اهمیت نوروفیدبک، کاربرد نوروفیدبک، مرکز تخصصی اختلالات یادگیری، حل مشکلات یادگیری کودک، اختلالات ریاضی، مرکز تخصصی اختلالات ریاضی کودکان، آزمونهای روانشناختی، مرجع آزمونهای روانشناسی، مرکز تخصصی آزمون هوش، مرکز تخصصی درمان خودکشی، درباره خودکشی، علت های خودکشی، مقالات خودکشی، پیشگیری از خودکشی، مرکز تخصصی حرکت درمانی، مرکز حسی حرکتی، درباره حرکت درمانی، مزایای حرکت درمانی، مرکز تخصصی رفتار درمانی مهر، درباره رفتار درمانی، اهمیت رفتار درمانی، روش های رفتار درمانی، رفتار درمانی علمی، دکتر رفتاردرمانگر، متخصص رفتاردرمانی، رفتار درمانگر، رفتاردرمانگر، خانه استعدادیابی ایران، مرکز استعدادیابی کودکان، مرکز استعدادیابی بزرگسالان، مرکز سنجش استعدادهای تحصیلی، مرکز استعداد تحصیلی، متخصصان استعدادیابی، روانشناسان استعدادیابی، روش های استعدادیابی، استعدادیابی نوجوان، مقالات استعدادیابی، کاریابی، سرمایه گذاری شغلی، کارآفرینی،